Jego malarstwo jest mi bliskie. Przyciąga pięknem swej pozornej prostoty. Z każdym z tych obrazów chciałoby się przebywać dłużej, bo są – w moim odbiorze – nieoczywiste.

Tymczasem, zupełnie przez przypadek trafiłam na artykuł ukazujący zbiór prac Hammershoia, zatytułowany „The Banality of Everyday Life”. Koncentrujący się na sposobie w jakim artysta ukazywał wnętrza budowli architektonicznych, ergo perspektywie, światłach, etc. Pewnie. Kadra z „mojej” ASP przypuszczalnie również podjęłaby się takiej właśnie, uprzedmiotowiającej analizy. Technika techniką, jednakże…

Co mnie, jako artystę, urzeka w dziełach tego niepopularnego Duńczyka? Z całym szacunkiem dla autora artykułu, statyczne sceny na każdym z obrazów są dalekie od banału. Są przesycone emocjami i wszystko jest symboliką. Żaden element nie jest przypadkowy. Począwszy od kompozycji, ustawienia mebli, poprzez kąty padania światła, cienie i półcienie, a skończywszy na centralnym punkcie – modelce (prywatnie, żona malarza – Ida).
Jej postawa również jest niesłychanie wymowna. Milcząca, nieruchoma niczym posąg, odwrócona tyłem do odbiorcy. Twarzą do ściany, do okna, drzwi, lub po prostu z głową zwieszoną w dół, wpatrzona we własne kolana, bądź coś, co trzyma w dłoniach (nie widać, co, co tylko potęguje emocje związane z odbiorem). Wydaje się wręcz, że nic nie jest w stanie zakłócić jej spokoju. Tkwi pogrążona w swoim hermetycznym świecie, w swoich rozmyślaniach. Jest zamknięta, naturalnie nie w pokoju, w którym przebywa, choć mogłoby się tak wydawać. Jest wewnętrznie zamknięta. Nie pokazuje twarzy, bo o jej stanie ducha mówi kolorystyka otoczenia. Nasilenie światła. Kim jest, jakie batalie toczą się w jej umyśle i jakie rozterki wypełniają jej serce – można snuć domysły jedynie na podstawie scenerii, w której ją ukazano. Nic nie zostało powiedziane wprost. I z pewnością „banał” jest tu najmniej adekwatnym określeniem.
Obrazy Hammershoia to historie owiane tajemnicą. To symboliczne podróże wgłąb ludzkiego umysłu, po których przewodniczką jest milcząca modelka bez twarzy.

Szkoda tylko, że wszystkie fotografie malarstwa duńskiego mistrza, dostępne w sieci, są tak marnej jakości. I żadne nie oddaje w pełni tych subtelnych różnic w stonowanej kolorystyce, tych precyzyjnych pociągnięć pędzlem. Jednak osobista interakcja – to było coś, wtedy permanentnie dałam się uwieść.
Obraz, który napotkałam w Londynie, jest pierwszy w kolejności wśród widocznych poniżej (National Gallery, pokój 41 – tymczasowo „pożyczony” z Tate).